болалар ва ёшлар ўртасида соғлом турмуш тарзини шакллантириш, уларни жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш мақсадида мактаб ва касб-хунар коллежларда турли спорт турлари бўйича мактаб (коллеж) жамоаларини ташкил этиш (футбол, воллейбол, гандбол, баскетбол) ва мунтазам равишда мактаблар (коллежлар) ўртасида мактаб лигалари кўринишида мусобақалар ташкил этиш таклифи берилмоқда. Бу ўз навбатида ўқувчиларни 100% спортга жалб қилинишига, болаларда соғлом спорт руҳини шаклланишига, жамоада ишлай билишига, сабрга, дисциплинага, мақсадга жамоа билан бирга эришишга ўргатади. Шу билан бирга индивидуал спорт турлари билан шуғулланиш учун хам мактаб (коллеж) ўқувчилари учун имкониятлар яратиш (енгил атлетика, стол тенниси, сузиш, кураш, бадминтон, шаҳмат) Ушбу мусобақалар дастлаб туман, шаҳар, вилоят ва республика миқёсида ташкиллаштирилиши мумкин. Ушбу мусобақаларни ташкиллаштирадиган ва болалар спортини тартибга соладиган “Ўрта-махсус ўқув юртларининг миллий спорт ассоциациаси” тузиш таклифи берилмоқда. (АҚШ тажрибаси) Ушбу ва бошқа спорт турлари бўйича мусобақаларда юқори спорт натижаларини кўрсата олган, ўқувчи ва талабаларга спорт стипендияларини тақдим қилиш, олий ўқув юртларига имтихонсиз қабул қилиш таклифи берилмоқда. Истаган олий ўқув юртларига имтихонсиз кириш имконияти коллеж битирувчиларида спорт билан шуғулланиш учун жуда катта мотивация туғдиради. Бу эса ўз навбатида мактаб (коллеж) ўқувчилари орасида оммавий спорт билан шуғулланиш жадаллашига олиб келади. Олий ўқув юртлари спорт бўйича иқтидорли мактаб ва коллеж лигаларида юқори натижаларни қайд этган талабаларни қабул қилишлари учун талабалар спортини ҳам ислоҳ қилиш керак. Юқорида айтиб ўтилган мусобақалар олий ўқув юртлари даражасида ҳам давом эттирилиши керак.(олий ўқув юртлари ўртасида турли спорт турлари бўйича лига кўринишида мунтазам равишдаги мусобақалар) Буни тартибга соладиган “Талабалар миллий спорт ассоциациаси” тузиш таклифи берилмоқда. (АҚШ тажрибаси) Олий ўқув юртлари лигаларида ва умуман спорт соҳасида юқори натижаларни қайд этган талабаларга спорт стипендияси, грандлар ва контракт тўловларини тўлаб бериш имкониятларини яратиш таклифи берилмоқда. Бу ўз навбатида талабаларни спорт билан профессионал шуғулланиш, миллий олимпия заҳирасига қабул қилиниши ва олимпия ўйинларида иштирок этиш учун мотивация туғдиради. Умуман олганда бундай лигаларни, мусобақаларни ташкил этилиши болаларни оммавий спорт билан шуғулланишига, жисмонан ва руҳан соғлом бўлиб вояга етишишига ва шу билан ёшлар ўртасида жиноятчиликни камайишига олиб келади. Нега айнан АҚШ тажрибасини қўллаш мақсадга мувофиқ деган саволга қуйидаги статистика маълумотларини тақдим қиламан: 1. Ёзги олимпия ўйинларида давлатлар бўйича энг кўп олтин медалларни қўлга киритадиган учта давлатнинг бири мунтазам равишда АҚШ. Риодаги ёзги олимпия ўйинларида 46 та олтин медал. (1 ўрин) Бунинг сабаби спортнинг мактаб даражасидан оммавийлиги ва спортчиларнинг кўплари аввалига мактаб, кейин олий ўқув юртларида тарбия олганлиги (Тайгер Вудс, Майкл Джордан, Джон Иснер, Райн Лохте, Ребека Сони) 2. Олий ўқув юртларида 400 000 дан ортиқ талабалар спорт билан шуғулланади. 3. Талаба спортчи билан профессионал спортчилар ўртасида деярли фарқ йўқ.